نظارت بر پروژه‌های ساختمانی
ساخت و ساز و انجام پروژه‌های عمرانی در حال حاضر در ایران و سراسر جهان بسیار پر رونق است. با رشد زندگی شهری، ما شاهد ظهور ساختمان‌های بلند آسمانی هستیم.
ساختن این سازه‌های ضخامت بالا کاری دشوار و حساس است. برای ساخت و بهره‌برداری بهینه از این سازه‌ها، حضور مهندسان ناظر ضروری است.
این مهندسان وظایف متعددی دارند که باید به آن‌ها به روش صحیح و حرفه‌ای پرداخته شود. مسئولیت‌ها و تعهدات مهندس ناظر بر روی نتیجه کار تاثیر مثبتی می‌گذارد؛ بنابراین، حضور این فرد در پروژه‌های ساختمانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
خدمات نظارت فنی مهندسان ناظر بر اساس قانون ارجاع کار آغاز می‌شود و پس از انعقاد قرارداد بین مالک و ناظر و تأیید برگ شروع به عملیات می‌کند.
در مواردی که چهار ناظر از چهار رشته حضور دارند، نظارت ساختمان به صورت جمعی انجام می‌شود و جنبه نوبتی و جداگانه ندارد.
همچنین، باید مهارت‌های مستندنگاری را یاد بگیرد تا بتواند به صورت حرفه‌ای و با ارائه خدمات ساختمانی، تعهد خود را نسبت به جامعه به اثبات برساند.
مهندس ناظر عمران کیست؟
مهندس ناظر عمران سرپرست ساخت‌وساز است که به‌صورت دائمی در کارگاه حضور دارد و از روند کاری اطمینان حاصل می‌کند و پروژه‌ها را بر اساس برنامه‌ریزی انجام می‌دهد.
او اطمینان حاصل می‌کند که روند کار به‌درستی و بر اساس استانداردها و معیارهای تعیین شده پیش می‌رود. مهندس ناظر ساختمان دارای صلاحیت نظارت است و می‌تواند به‌صورت مهندسی و اصولی نظارت دقیق بر پروژه‌های عمرانی داشته باشد.
مهندس ناظر عمران باید اصول مهندسی در ساخت‌وساز را رعایت کند و از تجربه کاری مناسب برخوردار باشد تا بتواند به‌صورت علمی و مهارتی روند کار را پیش ببرد.
او باید پروانه اشتغال را از نظام‌مهندسی دریافت کند تا مسئولیت نظارت کامل را بر روی مراحل ساخت‌وساز پروژه را به‌صورت اصولی بر عهده بگیرد.
مهندس ناظر عمران وظیفه دقیق و کامل نظارت بر پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز را بر عهده دارد. او موظف است تمام مراحل پروژه را با نقشه‌ها، فایل‌های محاسباتی و طرح‌های تهیه شده توسط طراح اساسی مقایسه کرده و از اجرای صحیح و مطابق با استانداردها و مقررات مطمئن شود.
همچنین، وظیفه او شامل ثبت و گزارش تمامی نکات مهم و ایرادات موجود در طول فرایند ساخت‌وساز است. مهم‌ترین هدف مهندس ناظر عمران اطمینان حاصل‌کردن از کیفیت و ایمنی ساختمان و پیشگیری از وقوع هرگونه خسارت و نقصان در آینده است.
در کل، مهندس ناظر عمران نقش حائز اهمیتی در فرایند ساخت‌وساز دارد. وی با نظارت دقیق و حرفه‌ای خود، از اجرای صحیح پروژه‌های ساختمانی اطمینان حاصل می‌کند و به ایجاد ساختمان‌های ایمن و باکیفیت کمک می‌کند.
همچنین، نقش او در گزارش‌دهی و ثبت نکات مهم و ایرادات موجود در طول فرایند ساخت‌وساز بسیار حائز اهمیت است تا از بهینه‌سازی فرایند ساخت و رفع هرگونه نقصان و خسارت در آینده جلوگیری شود.
گزارش مرحله‌ای مهندس ناظر عمران چیست؟
یکی از مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان، ارائه گزارش مرحله‌ای از روند کار است. این مهندس وظیفه دارد که در هر مرحله از نحوه روند کار و چگونگی عملکرد اجرای مراحل، یک گزارش دقیق ارائه دهد.
این گزارش مرحله‌ای در دفتر خدمات الکترونیک شهر ثبت می‌گردد. در این گزارش باید خلافی و یا عدم خلاف مالک و غیره ثبت گردد.
گزارش مرحله‌ای در مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان شامل اطلاعات کلی نیز است. این اطلاعات شامل:
- شماره پلاک ثبتی.
- شماره پرونده
- نام مالک و آدرس ساختمان
- نوع پروانه و شماره آن
- جدول متراژ موجود
- جدول متراژ مجاز
- کروکی ملک
- نوع سازه
- نوع تاسیسات
- گذر
- نوع سقف
- طول و عرض زمین و ابعاد ملک
- تعداد درختان
- تعداد طبقات و زیرزمین
- توضیحات مورد نیازی که مهندس ناظر درج می‌کند
- نام مهندس ناظر و مهر و امضا
- تاریخ‌گزارش.
وظایف مهندس ناظر
وظایف مهندس ناظر عمران شامل موارد زیر می‌شود:
- کنترل اقدامات لازم و ضروری که سازنده قبل از تخریب ساختمان باید انجام دهد.
- کنترل مجوزهای لازم و ضروری که باید سازنده آن‌ها را دریافت کرده باشد و مطالعه محتوای آن‌ها.
- بررسی بررسی هایی که توسط سازنده درباره وضعیت ساختمان‌های مجاور و تأسیسات شهری انجام شده است.
- بررسی گزارش ژئوتکنیک و جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز برای کنترل اجرای ساخت‌وساز.
- بررسی و کنترل نحوه اجرای نقشه پی و اطمینان از تطابق آن با نقشه‌های مصوب موجود.
- نظارت بر لوله‌کشی و تاسیسات داخلی ساختمان.
- بررسی مسائل مربوط به آرماتوربندی و قالب‌بندی فونداسیون ساختمان.
- ارزیابی، بررسی و کنترل روش‌های ساخت‌وساز پروژه.
- فرستادن هشدار کتبی به صاحب کار و سازنده در صورت رعایت نکردن اجرای صحیح نقشه‌های سازه.
- دستور انجام آزمایش‌های مرتبط با کیفیت مصالح ساختمانی و بتن.
البته لازم به ذکر است که وظایف و مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان بسیار گسترده و متنوع هستند و موارد بالا تنها نمونه‌هایی از این وظایف هستند.
مهندس ناظر ساختمان با داشتن تعهد کاری باید تمام این وظایف را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.
شناسایی کیفیت پروژه
پس از واگذاری اولیه کار به مهندس ناظر، وی با اجرای جلسه هماهنگی با سازنده سعی می‌کند اطلاعاتی درباره پروژه کسب کند. مراحل کلیدی و اهمیت زیاد در این مرحله عبارت‌اند از:
- شناسایی موقعیت کارگاه و دسترسی‌های مرتبط به‌گونه‌ای که مهندس ناظر بتواند بدون محدودیت به طور آزاد تردد و نظارت کند.
- بررسی همسایگی‌ها از جنبه‌هایی مانند: کاربری، قدمت ساختمان، تراز پی، سیستم باربر، تعداد ساکنین، تعداد طبقات، امکان تخلیه سریع در صورت بروز حادثه، فاصله تا مراکز درمانی و آتش‌نشانی، وضعیت پایداری طبیعی آن‌ها.
- بررسی اطلاعات کلی ژئوتکنیک شامل شناسایی خاک محل ساخت، شیب و توپوگرافی زمین، سطح آب زیرزمینی و وجود قنات یا چشمه‌های آب در اطراف، فاصله تا گسل‌های شناخته شده، عمق خاک دستی، شناسایی چاه‌های فاضلاب و مرور تاریخچه توپوگرافی زمین محل ساخت بر اساس اطلاعات موجود.
- بررسی اطلاعات کلی ساختمانی شامل: تراز گودبرداری، صحت نقشه‌ها و مجوزهای قانونی پروژه (مانند تطابق کلی نقشه‌های سازه نگهبان، نقشه‌های سازه، معماری و تاسیسات با یکدیگر و با محل ساخت)، ارتفاع و طبقات ساختمان، نوع اسکلت و غیره.
- بررسی تغییرات احتمالی اجرایی از سوی مالک در نقشه‌های پروژه.
- ارزیابی توانایی عمومی ارکان پروژه (مالک، مجری و محاسب) با مرور سوابق آن‌ها.
- مرور سوابق و مستندات مربوط به حوزه مهندسی پروژه.
بازنویسی خدمات مهندسی پروژه
پس از بررسی کلی پروژه، مهندس ناظر ساختمان در مدت زمانی که معمولا ۴۸ ساعت است، اقدام به تأیید یا عدم تأیید کار می‌کند. در صورت تایید کار، مهندس ناظر باید خدمات مهندسی مورد نیاز برای پروژه را بازنویسی کند. این خدمات عبارت‌اند از:
- نظارت بر اجرای پروژه: مهندس ناظر باید فعالیت‌های نظارتی خود را بر روی اجرای پروژه انجام دهد تا از تطابق با استانداردها، قوانین و مقررات و نقشه‌های طراحی اطمینان حاصل کند. این شامل بررسی مصالح و تجهیزات استفاده شده، بررسی روش‌های اجرایی، بررسی کیفیت انجام کار و انجام آزمون‌های لازم است.
- بررسی طراحی: مهندس ناظر باید نقشه‌های طراحی پروژه را بررسی کند تا از صحت و کیفیت آن‌ها اطمینان حاصل کند. این شامل بررسی ابعاد و اندازه‌ها، استفاده از مواد مناسب، استفاده از روش‌های صحیح ساخت و اجرای سیستم‌های تأسیسات است.
- بررسی اجرا: مهندس ناظر باید اجرای پروژه را بررسی کند تا از صحت و کیفیت آن اطمینان حاصل کند. این شامل بررسی استفاده از مواد مناسب، استفاده از روش‌های صحیح ساخت و اجرای سیستم‌های تاسیسات، بررسی کیفیت انجام کار و انجام آزمون‌های لازم است.
- بررسی ایمنی: مهندس ناظر باید از رعایت مقررات ایمنی در اجرای پروژه اطمینان حاصل کند. این شامل بررسی استفاده از تجهیزات ایمنی، بررسی رعایت مقررات ایمنی در اجرای کار و بررسی ایمنی سازمان کار است.
- مدیریت پروژه: مهندس ناظر باید فعالیت‌های مدیریتی مربوط به پروژه را انجام دهد. این شامل بررسی برنامه‌ها و زمان‌بندی‌ها، مدیریت تغییرات، مدیریت ارتباط با طراح و مجری و مدیریت اعتراضات و اختلافات است.
این خدمات مهندسی باید توسط مهندس ناظر به‌صورت دقیق و جامع تشریح شوند تا در طول اجرای پروژه به‌درستی انجام شوند.
مرحله اسکلت و نما و سفت‌کاری
در این مرحله بسته به نوع ساختمان بایستی موارد زیر توسط ناظر رعایت‌شدنشان کنترل گردد:
- کنترل محورهای طولی و عرضی ساختمان بر اساس نقشه‌های مصوب.
- کنترل انطباق مقاطع در محاسبات و اجرا
- کنترل اجرای سقف‌ها
- کنترل ارتفاع هریک از طبقات از جمله ارتفاع پارکینگ‌های ساختمان مطابق با نقشه‌های مصوب.
- در نصب اسکلت باید دقت نمود تا ستون‌ها در موقعیت نشان‌داده‌شده در نقشه‌های سازه رواداری‌های مجاز نسبت به صفحه‌ستون‌ها نصب شوند.
- تیرها باید حتی‌المقدور در آکس ستون‌ها نصب شوند.
- کنترل بلوکاژ، کرسی چینی‌ها، ابعاد و اندازه دیوارها و کدهای سقف‌ها با احتساب نازک‌کاری. و…
شرح وظایف مهندس ناظر ساختمان تک‌ن فره
تمام مسئولیت‌های حرفه‌ای نظارت ساختمان بر عهده یک نفر مهندس عمران یا مهندس معمار است و شامل سازه، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و نقشه‌برداری می‌شود.
در شرایط فعلی، پس از درخواست مالک برای دریافت کنتور برق و پس از انجام مراحل اداری از طریق سیستم ارجاع برق اماکن، یک نفر مهندس برق انتخاب می‌شود تا اقدامات انجام شده را کنترل کند. متأسفانه، در بسیاری از موارد، این مسئله نادیده گرفته می‌شود.
شرح وظایف مهندس ناظر هماهنگ‌کننده – چهار ناظر
مسئولیت نظارت به‌صورت جمعی و بر اساس تخصص برعهده ۴ نفر است. یکی از افراد مهندس ناظر ساختمان (مهندس عمران یا مهندس معمار) علاوه بر وظایف فردی خود، مسئولیت هماهنگی با سایر ناظران و مکاتبات با مراجع صدور پروانه و غیره را عهده‌دار است و به عنوان ناظر هماهنگ‌کننده شناخته می‌شود.
ناظر هماهنگ‌کننده شخص حقیقی یا حقوقی با پروانه اشتغال و صلاحیت نظارت در رشته معماری یا عمران است که بر اساس شرح خدمات مهندسان رشته‌های ساختمان، مسئول هماهنگی بین تمامی ناظران در هر ساختمان است و بیانیه‌های مرحله‌ای کار را به شهرداری، سازمان استان و غیره ارائه می‌دهد.
در زیر برخی از وظایف ناظر هماهنگ‌کننده به‌اختصار آورده شده است:
وظیفه اصلی ناظر هماهنگ‌کننده در یک پروژه، ایجاد هماهنگی و ارتباط بین سایر ناظران و مجری است. همچنین، او مسئولیت هماهنگی و مدیریت کنترل بر کیفیت و تعداد اجرایی پروژه را بر عهده دارد. در حال حاضر، ناظر هماهنگ‌کننده نماینده سایر ناظران در ارتباط با مراجع ذی‌ربط است.
کنترل و تضمین اجرای ساختمان توسط سازنده یا سازندگان مجاز. لازم به ذکر است که طبق رویه شهرداری‌ها، اجرای پروژه‌های بالای ۲۰۰۰ مترمربع باید توسط مجری مجاز صورت گیرد و برگه شروع عملیات (شروع به کار) تنها پس از رویت قرارداد مجری توسط ناظر هماهنگ‌کننده امضا می‌شود.
بعد از فرستادن مجوز ساختمانی و پیش از امضای سند شروع عملیات ناظر هماهنگ‌کننده باید ملک را بازدید کرده و اطمینان حاصل کند که هیچ تخریب و غیره انجام نشده است.
لازم به ذکر است که پس از امضای برگه شروع به کار توسط ناظر هماهنگ‌کننده، مسئولیت بررسی و نظارت بر اجرای پروژه را به عهده می‌گیرد و باید از تطابق اجرای پروژه با نقشه‌ها و استانداردهای ساختمانی اطمینان حاصل کند.
بررسی و کنترل کیفیت اجرای مصالح و مواد ساختمانی و اطمینان حاصل از استفاده از مواد مطابق با استانداردها و مشخصات فنی.
بررسی و نظارت بر اجرای سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی ساختمان، شامل سیستم‌های برق، تاسیسات حرارتی و سرمایشی، سیستم‌های آب و فاضلاب و سایر سیستم‌های مرتبط.
ارائه گزارش‌های مرحله به مراجع ذی‌ربط، شامل شهرداری، سازمان استان و سایر مراجع مربوطه در طول فرایند ساخت و اجرا.
حل اختلافات و مشکلات فنی و فنی – مالی در طول فرایند ساخت و اجرا و هماهنگی با مراجع ذی‌ربط برای رفع مشکلات.
هماهنگی و ارتباط با سایر ناظران و مهندسان مشاور مربوط به پروژه.
مدیریت کنترل بر کیفیت و کمیت اجرای پروژه و اطمینان حاصل‌کردن از رعایت مقررات و استانداردهای مربوطه.
ناظر هماهنگ‌کننده مسئولیت هماهنگی و نظارت بر اجرای پروژه را به عهده دارد و باید به اطمینان حاصل کند که اجرا به‌صورت صحیح و مطابق با استانداردها و مشخصات فنی انجام می‌شود.
مسئولیت مدت زمانی که یک مهندس ناظر ساختمان مسئولیت دارد چند سال است؟
مسئولین پروژه در مشاوره آنلاین حقوقی و حضوری می‌پرسند که تعهدات یک مهندس ناظر چند سال است و این شخص باید تا چند سال بر روی یک ساختمان نظارت و بررسی داشته باشد.
به این پرسش جواب داده می‌شود که مهندس ناظر مسئول است تا پایان عمر مفید یک سازه آن را تحت بررسی خود قرار دهد. همچنین او مسئولیت اجرای عملیات و کارهای انجام شده را بر عهده دارد.
مطالب مرتبط
آشنایی با پمپ های آتش نشانی و اطفاء حریق ساختمان
تفاوت متریال و تکسچر در رندرینگ سه بعدی
دیدگاه ها