آشنایی با مصالح ساختمانی و کاربردهای آنها
مصالح ساختمانی، موادی هستند که در احداث و تولید سازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. در فرایند ساخت یک بنا، انواع مصالح طبیعی یا مصنوعی و خام یا ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. امروز در معمارآپ به بررسی مهمترین موارد در رابطه با مصالح ساختمانی پر کاربرد می پردازیم.
با آشنایی کامل به مصالح ساختمانی، امکان ترسیم نقشه‌های ساختمانی و اجرای صحیح آنها فراهم می‌شود. بنابراین، افراد فعال در حوزه ساخت و ساز باید اطلاعات کاملی درباره مواد و مصالح ساختمانی داشته باشند تا بتوانند سازه‌هایی با مقاومت و دوام بالا ایجاد کنند.
مصالح ساختمانی رایج
در صنعت معماری و ساختمان سازی، چندین نوع مصالح که هنوز هم جایگاه خود را حفظ کرده‌اند، شناخته شده‌اند. این مصالح عبارتند از چوب، سیمان، فلز، آجر و بتن.
استفاده از این مصالح به دلیل مقاومت بالا و هزینه مقرون به صرفه‌ای که در پروژه‌های مختلف دارند، بسیار رایج است. در دنیای مدرن امروز، مصالح ساختمانی نوین توسط صنعتگران تولید و به بازار عرضه می‌شوند که در مقایسه با مصالح قدیمی، قابلیت‌ها و مزایای بیشتری دارند.
هر یک از این مصالح به استناد مقاومت و کارایی خود در قسمت‌های مختلف ساختمان به کار می‌روند. در ادامه به معرفی انواع مصالح ساختمانی و کاربردهای آنها می‌پردازیم.
انواع مصالح بر اساس جنس
با توجه به جنس مورد استفاده، می‌توان مصالح ساختمانی را به دو دسته مصالح مرکب و مصالح ساده تقسیم کرد.
مصالح ساده
مصالح ساده شامل مواد طبیعی یا مصنوعی است که تشکیل دهنده‌ی آنها مشابه است. شن، آجر، سیمان و بلوک از جمله مصالح ساده هستند.
مصالح مرکب
مصالح مرکب شامل مواد طبیعی یا مصنوعی است که در تولید آنها از چند متریال استفاده می‌شود. انواع ملات، بتن و ایزوگام از جمله مصالح مرکب هستند.
انواع مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید
هر نوع مصالح ساختمانی به شیوه‌ای متفاوت تولید و در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. اما به طور کلی، می‌توان گفت که مصالح به صورت پیش‌ساخته یا درجا در صنعت ساختمان تولید و استفاده می‌شوند.
مصالح ساختمانی پیش‌ساخته
مصالح پیش‌ساخته به مصالحی اطلاق می‌شود که در کارخانه‌ها یا کارگاه‌های مختلف تولید و سپس به محل اجرای پروژه منتقل و استفاده می‌شوند. استفاده از مصالح پیش‌ساخته منجر به کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه می‌شود. همچنین با کاهش ضایعات ساخت و ساز، به حفظ محیط زیست کمک می‌شود.
با این حال، ممکن است این مصالح در برابر تغییرات انعطاف‌پذیری کافی نداشته باشند و مراحل طراحی و تولید آنها زمان‌بر باشد. اما اهمیت و کارایی مصالح پیش‌ساخته در ساخت و ساز بسیار مهم است.
دیواره‌های بتنی پیش‌ساخته، پانل‌های گچی پیش‌ساخته، کاشی و سرامیک، انواع بلوک و آجر از جمله مصالح پیش‌ساخته هستند که در کارخانه‌ها تولید و سپس به سازندگان تحویل داده می‌شوند.
مصالح ساختمانی درجا
مصالح درجا همانطور که مشخص است، به مصالحی اطلاق می‌شود که در محل اجرای پروژه‌های ساخت و ساز تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، می‌توان به انواع ملات، قیرگونی درجا، اسکلت ساختمان، چهارچوب درجا و بتن درجا به عنوان مصالح درجا اشاره کرد.
مصالح ساختمانی و کاربردهای آنها
آجر
آجر نوعی مصالح پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که در گذشته از طریق پخت خشت تولید می‌شد. آجرهای خشتی که در گذشته استفاده می‌شدند، به دو صورت دستی و ماشینی تولید و برای استفاده در ساختمان‌ها به مصرف کننده عرضه می‌شدند.
آجر را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی دانست که از خاک رس و سایر مواد در کوره‌های آجرپزی با استفاده از حرارت بالا تولید می‌شود. آجرها با توجه به مواد اولیه و روش تهیه خود در کوره‌های مختلفی حرارت می‌بینند، از جمله کوره هوفمن، کوره تونلی و کوره تنوره‌ای.
انواع آجر
به طور خلاصه انواع رایج آجر شامل موارد زیر است:
- آجر معمولی: شامل آجر فشاری، آجر سفید و آجر قزاقی است که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
- آجر سفالی: آجر سفالی وزن سبک‌تری نسبت به آجر معمولی دارد و به دو دسته سقفی و دیواری تقسیم می‌شود. به طور کلی، آجر سفالی به صورت سوراخ دار تولید می‌شود تا بهتر به ملات بچسبد.
- آجر جوش: آجر جوش در برابر ضربه، لب پریدگی، سایش، مواد شیمیایی، یخبندان و پر شدن لب بسیار مقاوم است. آجر جوشی که برای مصارف ساختمانی استفاده می‌شود، حداکثر تا 6 درصد آب جذب می‌کند.
- آجر نسوز: آجر نسوز از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار است و در محیط‌هایی با دمای بالا استفاده می‌شود. ماده اصلی تشکیل دهنده آجر نسوز، خاک رس غیرقابل ذوب است. آجر نسوز فاقد مواد قلیایی و آهک بوده و در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود.
- آجر سنگفرش: آجرهای ویژه‌ای هستند که در برابر سایش و جذب آب مقاومت لازم را دارند و برای سنگفرش‌کاری و کفپوش‌سازی استفاده می‌شوند.
سنگ
یکی از مصالحی که از زمان‌های دور تاکنون در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود، سنگ است. سنگ به مواد جامد و سختی اطلاق می‌شود که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل می‌شود و به سه دسته کلی سنگ‌های آذرین، سنگ‌های رسوبی و سنگ‌های دگرگون تقسیم می‌گردد.
عنصر اصلی تمام سنگ‌ها سیلیس است، اما با توجه به شرایطی که در آن شکل می‌گیرند، شامل کانی‌ها و مواد تشکیل‌دهنده‌ی متفاوتی خواهند بود. یکی از مزیت‌های استفاده از این متریال، دسترسی آسان به آن می‌باشد.
انواع سنگ ساختمانی
سنگ‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به مقاومت و کارایی لازم، انتخاب و در امور گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. سنگ‌هایی که در طبیعت یافت می‌شوند شامل سنگ گرانیت، سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت، سنگ مرمریت، ماسه سنگ، سنگ گابرو و سنگ دیوریت می‌باشند.
در صنعت ساخت و ساز، سنگ‌ها به دو صورت طبیعی یا خام و غیرطبیعی یا کارشده مورد استفاده قرار می‌دهند. سنگ‌های طبیعی همان سنگ‌های رودخانه‌ای، سنگ‌های لاشه‌ای، سنگ‌های لایه‌ای و سنگ‌های کوهی هستند.
اما سنگ‌های کارشده به سنگ‌هایی اطلاق می‌شود که با توجه به کاربرد خود، به طرق مختلف بر روی آنها کار می‌شود. سنگ لوحی، سنگ چند وجهی، سنگ قواره‌ای و سنگ دو تیشه از جمله این نوع سنگ‌ها می‌باشند.
کاربرد سنگ
همانطور که می‌دانید، در کشور ما معادن سنگ به وفور یافت می‌شوند، از این رو در اکثر پروژه‌های ساخت و ساز از این نوع مصالح ساختمانی به دلیل قیمت مناسب، مقاومت بالا و دسترسی آسان استفاده می‌گردد.
تنوع بالای سنگ امکان استفاده از این متریال را در مکان‌های مختلف فراهم نموده است. از جمله کاربردهای این مصالح مقاوم و با دوام، ساخت تونل‌ها، پل‌ها، کف‌سازی، پی‌سازی، نماسازی، سنگ‌چینی، دکوراسیون داخلی و ساخت پله می‌باشد.
سیمان
سیمان یکی از مهمترین مصالح ساختمانی است که از ترکیب موادی مانند آهک، آلومینیوم اکسید و سیلیسیم تشکیل می‌شود. این ماده به صورت پودری بسیار نرم تولید می‌شود و در فرمت فله یا بسته‌بندی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. ترکیب سیمان با آب، ماده‌ای سخت به نام بتن را تشکیل می‌دهد که نقش مهمی در افزایش استحکام سازه‌های مختلف دارد.
انواع سیمان
- سیمان پرتلند: سیمان پرتلند، یکی از مرغوب‌ترین نوع سیمان است که در صنعت ساخت و ساز کاربرد ویژه‌ای دارد. این سیمان دارای تیپ‌های ۱ تا ۵ است که هر کدام از آنها با توجه به قابلیت‌ها و کارایی مورد نیاز در مکان‌های مختلف قابل استفاده هستند.
- سیمان رنگی: سیمان رنگی با افزودن رنگدانه به سیمان سفید تولید می‌شود. این سیمان سطحی صاف و یکدست ایجاد می‌کند و برای پوشش نمای ساختمان بهترین گزینه است. سیمان رنگی دارای مقاومت مکانیکی بالا است و به ترک خوردگی مبتلا نمی‌شود.
- سیمان نسوز: سیمان نسوز در برابر دمای بالا و شوک حرارتی، مواد خورنده، سولفات، سائیدگی، ضربه و آب‌های اسیدی مقاومت خود را حفظ می‌کند. این سیمان نسبت به سیمان پرتلند سریع‌تر سخت می‌شود.
کاربرد سیمان
سیمان به عنوان ماده‌ای حیاتی در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شود و برای مصارف متعددی مانند ساخت قطعات پیش‌ساخته، ساخت تونل‌ها و پل‌ها، راه‌سازی و تولید بتن به کار می‌رود.
بتن
بتن ماده‌ای است که از مخلوط آب و سیمان به دست می‌آید. سیمانی که در تولید بتن استفاده می‌شود، معمولاً از نوع پرتلند است. هنگام ساخت بتن، برای جلوگیری از ایجاد حباب که باعث کاهش استحکام بتن می‌شود، از ویبراتورهای ویژه استفاده می‌شود.
انواع بتن
- بتن سنگین: بتنی که در آن از سنگدانه‌های سنگین استفاده می‌شود، به عنوان بتن سنگین شناخته می‌شود. وزن این بتن معمولاً بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
- بتن سبک: بتنی که سنگدانه‌های آن وزن کمی دارند، به عنوان بتن سبک شناخته می‌شود. اگر وزن بتن کمتر از ۱۹۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب باشد، به عنوان بتن سبک محسوب می‌شود. از بتن سبک برای ساخت بلوک‌های بتنی استفاده می‌شود.
- بتن متخلخل: بتنی که دارای روزنه‌ها و حفره‌های متعدد است تا امکان عبور آب یا هوا را فراهم کند، بتن متخلخل نامیده می‌شود.
- بتن سبک هوادار: در تولید این بتن، از افزودنی‌های هوازا استفاده می‌شود. انواع بتن سبک هوادار در مکان‌هایی که امکان یخ‌زدگی و ذوب بتن وجود دارد، استفاده می‌شوند.
- بتن با مقاومت بالا: این نوع بتن دارای مقاومتی بالاتر از ۴۰ مگاپاسکال است. با کاهش نسبت آب به سیمان، بتن با مقاومت بالا تولید می‌شود. ویژگی‌های مکانیکی این بتن بسیار بالا است و مواد شیمیایی نمی‌توانند به آن آسیب برسانند.
- بتن پلیمری: در این نوع بتن، از مواد پلیمری برای اتصال سنگدانه‌های بتنی استفاده می‌شود و سیمان از ترکیب حذف می‌شود. مواد پلیمری باعث کاهش حجم حفره‌ها بین سنگدانه‌ها می‌شوند.
- بتن خودمتراکم: بتنی که نیازی به ویبره ندارد و تنها با وزن خود خودمتراکم می‌شود، به عنوان بتن خودمتراکم شناخته می‌شود. این نوع بتن برای ریختن در قالب‌های حجیم کاربرد دارد.
کاربرد بتن
بتن یکی از مصالح ساختمانی است که به دلیل مقاومت بالا در استحکام سازی سازه‌ها استفاده می‌شود. بتن‌ها به تناسب نوع خود در مکان‌های مختلف استفاده می‌شوند، اما در کل برای ساخت پل‌ها، سدها، کف‌سازی‌ها، تونل‌ها و کفپوش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گچ
گچ یک پودر نرم و سفید است که از سنگ گچ به دست می‌آید. این ماده مستقیماً از سنگ گچ استخراج می‌شود و هیچ ماده افزودنی در تولید آن استفاده نمی‌شود.
انواع گچ
گچ‌هایی که برای مصارف ساختمانی استفاده می‌شوند، به شرح زیر هستند:
- گچ سفیدکاری: این نوع گچ برای پوشش سطح و سفیدکاری دیوارها استفاده می‌شود. رنگ آن کاملاً سفید است و قیمت آن بسیار مناسب است.
- گچ میکرونیزه: این گچ از فرآوری گچ معمولی تولید می‌شود و برای کشته کشی، سفیدکاری و گچبری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- گچ عاج: گچ عاج دانه‌بندی بسیار ریز دارد و زمان تنش آن طولانی است. از این نوع گچ برای کشته کشی بنا و ساخت پنل‌های پیش‌ساخته گچی استفاده می‌شود.
- گچ گیپتون: این گچ دارای چسبندگی بالاتری نسبت به سایر گچ‌ها است و قابل استفاده بر روی انواع سطوح مانند بلوک‌های بتنی، سطوح فومی و سطوح بتنی متخلخل می‌باشد.
- گچ سیوا: این نوع گچ در برابر رطوبت مقاومت مناسبی دارد و از انتقال حرارت و صوت جلوگیری می‌کند. گچ سیوا از ترکیب گچ میکرونیزه با سایر افزودنی‌ها تولید می‌شود و برای زیرکاری بسیار مناسب است.
کاربرد گچ
گچ یکی از مصالح ساختمانی سریع السیر است و برای ساخت ملات، سفیدکاری سقف و دیوارهای ساختمان، ساخت پنل‌های پیش‌ساخته و المان‌های دکوراتیو استفاده می‌شود.
خاک رس
خاک، ترکیبی از مواد عالی و معدنی است که در اثر هوازدگی و تخریب سنگ‌ها ایجاد می‌شود. انواع خاک‌ها به دو دسته چسبنده و غیرچسبنده تقسیم می‌شوند و دارای دانه‌بندی ریز یا درشت هستند.
سطحی‌ترین لایه سطح زمین، خاک است که نوع آن به شرایط آب و هوایی، نوع سنگ اولیه، فعالیت موجودات زنده و منطقه جغرافیایی وابسته است.
خاک رس یکی از انواع خاک‌های چسبنده می‌باشد که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خاک نتیجه فرسایش سنگ‌های دگرگونی و آذرین است و به دلیل داشتن دانه‌های بسیار ریز، آن را کلوئید نیز می‌نامند. نکته مهم در استفاده از این متریال، انتخاب نمونه‌ای با کیفیت از آن است.
استفاده از خاک رس بهترین متریالی است که می‌توان برای کنترل دمای ساختمان از آن استفاده نمود. استفاده از خاک رس به ایجاد پایداری گرما در ساختمان کمک می‌کند.
از آن جایی که ساخت خانه‌ها به گونه‌ای است که در تابستان و زمستان، هوای گرم یا سرد به داخل نفوذ می‌کند، استفاده از خاک رس در ساختمان سازی تا حد زیادی می‌تواند در تثبیت گرما و سرما و کنترل دما مؤثر باشد.
کاربرد خاک رس
از خاک رس در تولید مصالحی مثل آجر، کاشی، سرامیک، ملات گچ و خاک، سفته، ملات گل آهک، کاه گل و سفال استفاده می‌شود. دلیل اصلی استفاده از این ماده قیمت مناسب، سهولت استفاده و خواص چسبندگی آن می‌باشد.
چوب
چوب یکی از مصالحی است که از دل طبیعت به دست می‌آید و در ساختمان‌سازی برای المان‌های مختلف استفاده می‌شود. این ماده در ساخت بیشتر ساختمان‌ها و در شرایط آب و هوایی مختلف کاربرد ویژه‌ای دارد. چوب دارای انواع مختلفی است و کیفیت آنها با یکدیگر متفاوت است.
احتمالاً حتی چوب‌های حاصل از یک نوع گیاه یا درخت نیز می‌توانند کیفیت‌های متفاوتی داشته باشند. به همین دلیل از انواع مختلف چوب در مصارف متنوع استفاده می‌شود. مهم است که بدانید یکی از عوامل مؤثر در کیفیت چوب، شرایط رشد آن است.
انواع چوب
در کل چوب را می‌توان به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم کرد. چوب طبیعی به چوب درختان جنگلی گفته می‌شود که دارای رنگ و بافت طبیعی است و در انواع مختلفی یافت می‌شوند.
چوب‌های مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی هستند و به دلیل مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار و تنوع بالا نسبت به چوب طبیعی، کاربرد بیشتری دارند. همچنین قیمت چوب مصنوعی نسبت به چوب طبیعی مقرون به صرفه‌تر است. انواعی از چوب مصنوعی شامل MDF، پلی وود، نئوپان و اچ دی اف هستند که در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند.
کاربرد چوب
از چوب در مصارف مختلف ساختمانی استفاده می‌شود، از جمله ساخت درب و پنجره، اعضای باربر ساختمان، نماسازی بنا، کفپوش، دیوارپوش، راه‌پله و تیرهای چوبی.
شیشه
شیشه ماده‌ای شفاف است که قابلیت عبور نور را دارد و در مصارف ساختمانی کاربرد ویژه‌ای دارد. این ماده از ماسه و سیلیکات ساخته می‌شود. شیشه بسیار شکننده است، بنابراین برای افزایش مقاومت آن در برابر عوامل مختلف از تثبیت‌کننده‌ها در تولید آن استفاده می‌شود.
انواع شیشه
شیشه‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و بسته به نوع و کاربرد خاص خود در مصارف گوناگون استفاده می‌شوند. برخی از انواع شیشه عبارتند از:
- شیشه رنگی: این شیشه‌ها در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند و بیشترین میزان نور را جذب می‌کنند و کمی از آن را از خود عبور می‌دهند.
- شیشه رفلکس: این شیشه‌ها مانند آینه عمل می‌کنند و در روز از دیدن درون ساختمان جلوگیری می‌کنند، اما در شب این قابلیت را از دست می‌دهند.
- شیشه دوجداره: این شیشه‌ها از دو لایه شیشه که فضای بین آنها با گاز آرگون پر شده است، تشکیل شده‌اند. این شیشه‌ها نقش عایق صوتی و حرارتی را در ساختمان ایفا می‌کنند.
- شیشه لمینت یا نشکن: این شیشه در برابر ضربه شکننده نیست و هنگام شکستن، خرده‌های شیشه نگه داشته می‌شوند و به اطراف پراکنده نمی‌شوند. شیشه لمینت از چند لایه شیشه که با لایه‌های نایلونی بهم چسبیده‌اند تشکیل شده است.
- شیشه سکوریت: این شیشه در اثر حرارت و سرما به شکل ناگهانی تولید می‌شود. در مکان‌هایی که مقاومت در برابر حرارت و ایمنی اهمیت دارد، از شیشه سکوریت استفاده می‌شود.
- شیشه خم: این نوع شیشه به دلیل شکل قوسی خود، بیشتر توجه معماران را به خود جلب می‌کند. از این شیشه‌ها برای ساخت پنل‌های جداره راه‌پله و سایر کاربردهای دکوراتیو استفاده می‌شود.
کاربرد شیشه
شیشه در ساخت درب و پنجره، نماکاری ساختمان، ساخت آینه، ساخت نورگیر، کاشی شیشه‌ای، بلوک شیشه‌ای و المان‌های دکوراتیو استفاده می‌شود. شیشه‌های دوجداره در ساخت درب و پنجره و شیشه رفلکس برای نماهای ساختمانی استفاده می‌شوند. نماهای کرتین وال نیز از نماهای تمام شیشه‌ای هستند که جلوه‌ای بی‌نظیر به فضای شهری می‌بخشند.
ملات
ملات ماده‌ای چسبنده است که از ترکیب چند ماده ساخته می‌شود و برای اتصال و چسباندن مصالح مختلف به کار می‌رود. دو جزء اصلی ملات شامل ماده پرکننده و ماده چسبنده است که معمولاً ماده پرکننده بیشترین حجم مخلوط را تشکیل می‌دهد.
در تولید ملات از مواد افزودنی مختلفی مانند هواسازها، روان‌کننده‌ها، مواد پوزولانی، رنگدانه‌ها و مواد نگهدارنده آب استفاده می‌شود تا خواص و عملکرد ملات بهبود یابد. به عنوان مثال، مواد پوزولانی برای جلوگیری از تأثیر سولفات‌ها بر روی ملات اضافه می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با انواع ملات ساختمانی می‌توانید به مقالات مربوطه در سایت‌های مرجع مراجعه کنید. به طور کلی، ملات‌ها به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
انواع ملات
- ملات آبی: ملات‌هایی که برای استفاده در محیط‌های آبی تولید می‌شوند و اگر در تماس با آب قرار گیرند سفت و سخت می‌شوند، به عنوان ملات آبی شناخته می‌شوند. برخی از مثال‌های ملات آبی شامل ملات ماسه و آهک، ملات ماسه و سیمان و ملات خاک شنی و آهک است.
- ملات هوایی: ملات‌هایی مانند ملات کاه گل و ملات گچ و خاک که در تماس با هوا خود را خشک و سفت می‌کنند، به عنوان ملات هوایی شناخته می‌شوند.
- ملات‌های ویژه: در صورت افزودن مواد افزودنی به ملات‌های معمولی، آن ملات‌ها قابلیت‌های لازم برای استفاده در شرایط مختلف را به دست می‌آورند. به عنوان مثال، ملات سیمان و یا آهک پوزولانی از جمله ملات‌هایی هستند که به دلیل افزودن مواد پوزولانی، بسیار مقاوم در برابر مواد شیمیایی و تأثیر سولفات‌ها هستند و به همین دلیل برای محیط‌هایی که قابلیت تأثیر سولفات‌ها در آنها وجود دارد، مناسب هستند. همچنین با افزودن مواد ضدآب به ملات، می‌توان از آن در محیط‌هایی که در تماس با آب قرار دارند، مانند استخرها و منابع آبی، استفاده کرد.
آهن آلات
آهن آلات به دلیل مقاومت بالا و قابلیت شکل پذیری در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شوند. این مصالح به صورت آلیاژهای مختلفی استفاده می‌شوند و به صورت خالص به کار نمی‌روند. برخی از آلیاژهای آهن آلات شامل فولاد، مس، چدن، آلومینیوم و فولاد است که هر کدام کاربردهای متفاوتی دارند. آهن آلات باعث افزایش دوام و مقاومت سازه‌ها می‌شوند، اما ضعف آنها در برابر زنگ زدگی و خوردگی است. بنابراین از روکش‌های مختلفی برای حفاظت از آنها استفاده می‌شود.
کاربرد آهن آلات
آهن آلات در ساخت ابزارهای ساختمانی، تیرآهن، ورق‌ها، درب‌ها، نبشی‌ها و میلگردها استفاده می‌شوند.
مصالح پایدار در ساختمان
بعضی از مصالح ساختمانی قابلیت تجدیدپذیری را ندارند و استفاده بی‌رویه از آنها منجر به استنفاد منابع و بی‌احترامی به نسل‌های آینده می‌شود. در واقع، تمامی مصالح در چرخه زندگی زیست محیطی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند خطرات زیست محیطی را ایجاد یا کاهش دهند.
از زمان استخراج این مواد از طبیعت تا زمان تخریب آنها، آلودگی‌های بسیاری به زمین و اتمسفر وارد می‌شود که تأثیرات زیان‌باری دارد. بنابراین، انتخاب مصالح پایدار در حوزه ساخت و ساز بسیار مهم است و استفاده از این مواد می‌تواند گامی موثر در جهت کاهش خطرات زیست محیطی باشد.
مزایا و ویژگی‌های مصالح پایدار عبارتند از:
- مصالح پایدار باید قابلیت تخریب پس از استفاده را داشته باشند.
- این مصالح باید غیرسمی باشند و هیچ نوع آلودگی را ایجاد نکنند.
- تا زمان استفاده از مصالح پایدار، باید به محیط زیست آلودگی دائمی ایجاد نشود.
- آنها باید همواره قابل بازیافت باشند و به ترکیب‌های تجزیه‌ناپذیر تبدیل نشوند.
- از نظر اقتصادی، مصالح پایدار مقرون به صرفه هستند و در صورت استفاده صحیح، هزینه‌ها را کاهش می‌دهند.
- مصالح پایدار باید در چرخه طبیعت قرار بگیرند.
- تولید و استفاده از این مصالح باید از نظر انرژی کارآمد باشد.
- استفاده از مصالح پایدار می‌تواند کیفیت هوای ساختمان را بهبود بخشد.
- تمام جوانب مربوط به چرخه عمر این مصالح باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
مصالح نوین ساختمانی
با پیشرفت علم و تکنولوژی، مصالح ساختمانی نوینی تولید شده‌اند که با کیفیت و مقاومت بیشتری برخوردارند و عمر مفید سازه‌ها را بهبود می‌بخشند. استفاده از تکنولوژی نانو در تولید مصالح، از جمله روش‌های جدیدی است که با افزودن ذرات نانو به مصالح، کیفیت و عملکرد آنها را بهبود می‌بخشد.
مصالح نوین نانو از مقاومت بالا در برابر تغییرات آب و هوا، فرسایش، زنگ زدگی، تخریب، نفوذ آب و حمله سولفات‌ها برخوردارند و امروزه جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساختمان دارند.
همچنین با تمایل به هوشمندسازی ساختمان‌ها و بهینه‌سازی مصرف انرژی، مصالح هوشمند نیز به بازار عرضه شده‌اند که دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند.
بعضی از مصالح نوین که توسط متخصصین و فعالان صنعت ساخت و ساز تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
پانل‌های گچی پیش‌ساخته
این پانل‌ها علاوه بر استفاده در ساخت دیوارهای کاذب، به عنوان عایق صوتی و حرارتی نیز عمل می‌کنند و مانع انتقال گرما و سر و صدا می‌شوند.
بتن اسفنجی
بتنی است که حفرات خالی دارد و قابلیت جذب آب و تخلیه آن را دارد. استفاده از موادی مانند خاکستر بادی، گاز سیلیس و سرباره در تولید بتن اسفنجی، آن را در برابر ترک خوردگی و تخریب محافظت می‌کند. این نوع بتن برای زیرسازی چمن‌ها و هدایت آب باران به سطوح زیرزمینی استفاده می‌شود.
کاشی حرارتی
این نوع کاشی‌ها با تغییر دمای محیط، رنگ آنها تغییر می‌کند. این کاشی‌ها نقشی دکوراتیو دارند و در مکان‌هایی مانند آشپزخانه و حمام استفاده می‌شوند. علاوه بر این، کاشی حرارتی وظیفه عایقی را نیز ایفا می‌کند و مقاومت و دوام بالایی دارد.
ورق‌های پلی‌کربنات
این ورق‌ها از جنس ترموپلاستیک بوده و شباهتی به شیشه دارند. به عنوان جایگزینی برای شیشه، استفاده می‌شوند. ورق‌های پلی‌کربنات بسیار سبک هستند و در رنگ‌های مختلف در دسترس قرار می‌گیرند. این مصالح مقاوم در برابر اشعه‌های مضر خورشید هستند و از عبور آنها جلوگیری می‌کنند. در ساخت سقف‌های کاذب از ورق‌های پلی‌کربنات استفاده می‌شود.
پانل کامپوزیت آلومینیومی
این پانل‌ها شامل دو ورق آلومینیومی با پلی‌اتیلن در میان آنها هستند و به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، انجماد، آب و ضربه می تواند در صنعت ساختمان و نما سازی بسیار کاربردی باشد.
شیشه مات شونده هوشمند
این نوع شیشه با توجه به نور و حرارت مورد نیاز ساختمان، مات یا روشن می‌شود و در درب‌ها، پنجره‌ها و به عنوان پارتیشن استفاده می‌شود. این شیشه توانایی مقابله با اشعه مضر خورشید را دارد و جلوگیری از عبور آنها را فراهم می‌کند.
پرسش های متداول
مصالح ساختمانی، موادی هستند که در احداث و تولید سازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. در فرایند ساخت یک بنا، انواع مصالح طبیعی یا مصنوعی و خام یا ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
مواردی مانند آجر، سنگ، چوب، شیشه، فلزات و آهن آلات، بتن، انواع ملات، گچ و … از جمله مهمترین مصالح مورد استفاده در معماری و ساختمان سازی هستند.
با پیشرفت علم و تکنولوژی، مصالح ساختمانی نوینی تولید شده‌اند که با کیفیت و مقاومت بیشتری برخوردارند، مواردی مانند: پانل‌های گچی پیش‌ساخته، بتن اسفنجی، کاشی حرارتی، ورق‌های پلی‌کربنات، پانل کامپوزیت آلومینیومی، شیشه مات شونده هوشمند از جمله مصالح نوین هستند.
مطالب مرتبط
معرفی متریال ساختمانی و چوبی گلولوم
9 پروژه معماری با متریال فیبر سیمان
طراحی ویلا مدرن با متریال بتن
دیدگاه ها